Niniejsza podstrona ma charakter pomocniczy. Jej celem jest zebranie podstawowych informacji dotyczących umundurowania zgodnego z aktualnym regulaminem mundurowym ZHP. Mamy nadzieję, że zebrane poniżej informacje będą dobrym punktem wyjścia dla każdej osoby rozpoczynającej drogę na harcerskim szlaku.
Czym jest mundur i jak go użytkować?
Mundur jest podstawowym odzieniem każdego harcerza, który każdy harcerz winien utrzymywać w należytym porządku w zgodzie z obowiązującym regulaminem ZHP oraz przyjętymi w swojej jednostce zasadami. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości zalecamy kontakt z drużynowym, który z pewnością chętnie wytłumaczy wszystkie wątpliwości.
Szczególnie ważnymi wskazaniami związanymi z korzystaniem z umundurowania są:
- Stosowanie ciemnego obuwia
- Utrzymywanie jednolitych elementów odzieży mundurowej przyjętych w drużynie
- Dostosowanie do obrzędowych zasad przyjętych w środowisku działania
Elementy umundurowania oraz różnice w podziale na płeć
Zgodnie z regulaminem mundurowym ZHP, jednostki mają możliwość ustalić zasady dotyczące doboru konkretnych elementów umundurowania. Takie decyzje służą założonym w regulaminie dążeniu jednostki do jednolitego umundurowania dla wszystkich jej członków. Poniższa lista odnosi się do dopuszczalnych w organizacji elementów ubioru, które środowiska mogą we własnym zakresie dodatkowo ograniczać, w związku z czym zawsze warto w pierwszej kolejności skonsultować zakup umundurowania z drużynowym.
Umundurowanie męskie:
- Obuwie jednolitej barwy ustalonej w jednostce
- Długie spodnie jednolitej barwy ustalonej w jednostce, bądź:
- Krótkie spodnie wzoru ZHP barwy zielonej
- Getry z wywijkami odpowiedniej barwy – zależnie od przyjętych ustaleń w jednostce przy krótkich spodniach.
- Pas mundurowy barwy ustalonej w jednostce
- Zielona koszula mundurowa wzoru ZHP
- Chusta właściwa dla przynależnej jednostki
- Jednolite nakrycie głowy ustalone w jednostce
Umundurowanie damskie:
- Obuwie jednolitej barwy ustalonej w jednostce
- Szara spódnica wzoru ZHP, bądź:
- Długie spodnie jednolitej barwy ustalonej w jednostce, bądź:
- Krótkie spodnie wzoru ZHP barwy czarnej
- Getry z wywijkami odpowiedniej barwy – zależnie od przyjętych ustaleń w jednostce przy spódnicy bądź krótkich spodniach.
- Pas mundurowy barwy ustalonej w jednostce
- Szara koszula mundurowa wzoru ZHP
- Chusta właściwa dla przynależnej jednostki
- Jednolite nakrycie głowy ustalone w jednostce
Standardowymi różnicami są wersje kolorystyczne występujące przy koszulach mundurowych wzoru ZHP (szare dla dziewcząt, zielone dla chłopców), spodniach krótkich wzoru ZHP (czarne dla dziewcząt, zielone dla chłopców) oraz spódnicy dopuszczonej do noszenia przez dziewczęta.
Stosowanie oznaczeń na mundurze
W naszej organizacji stosuje się kilka różnych rodzajów oznaczeń. Pośród wielu do najważniejszych należy oznaczanie stopni harcerskich, stopni instruktorskich, sprawności, oznaczeń tożsamościowych czy pełnionych funkcji. Ze względu na mnogość oznaczeń, poniżej uwzględnione zostaną najważniejsze informacje z perspektywy harcerza rozpoczynającego swoją harcerską drogę. Wszystkie pozostałe i rozszerzające informacje zawarte są w załączonym na dole strony odniesieniu do aktualnego regulaminu mundurowego ZHP.
Najważniejsze oznaczenia na mundurze
Dla metodyki zuchowej:
- Znaczek Zucha – Najważniejsze odznaczenie jakie może uzyskać zuch po złożeniu Obietnicy Zucha, nosi się je ponad lewą kieszenią munduru w wyznaczonym miejscu.
- Gwiazdki Zuchowe – oznaczenie noszone nad patką lewej kieszeni poniżej Znaczka Zucha
- Sprawności i tropy zuchowe – wyszywane na prawym rękawie koszuli mundurowej zgodnie ze schematem przyjętym w jednostce
Dla pozostałych metodyk:
- Krzyż Harcerski – Najważniejsze odznaczenie jakie może uzyskać harcerz po złożeniu Przyrzeczenia Harcerskiego, nosi się je ponad lewą kieszenią munduru w wyznaczonym miejscu.
- Stopnie harcerskie – oznaczane poprzez odpowiednie pozłocenie Krzyża Harcerskiego i/lub poprzez oznaczanie ich na naramiennikach środowiska zgodnie z odpowiednim dla danego stopnia przyjętym wzorem.
- Tropy – wyszywane na prawym rękawie koszuli mundurowej poczynając od góry rękawa
- Sprawności – wyszywane na prawym rękawie koszuli mundurowej poczynając od góry rękawa, ustępują miejsca wyszytym tropom
Dodatkowo dla metodyki starszoharcerskiej i wędrowniczej stosuje się odpowiednio naramienniki starszoharcerskie i wędrownicze, noszone na lewym naramienniku munduru.
Stopnie instruktorskie obowiązujące w ZHP wyróżnia się na 3 podstawowe sposoby:
- Instruktorzy noszą złotą lilijkę na nakryciu głowy do munduru
- Instruktorzy noszą podkładkę pod krzyż, barwą odpowiadającą posiadanemu stopniowi
(granatowa – przewodnik | zielona – podharcmistrz | czerwona – harcmistrz) - Instruktorzy mogą nosić na lewym ramieniu wyszytą lilijkę instruktorską, barwą zgodną z powyżej nadmienionym oznaczeniem danego stopnia
Oznaczenie pełnionej funkcji w ZHP wyznacza się poprzez usytuowanie, barwę i splot sznura oraz znajdujące się na nim węzły/suwaki odpowiedniej barwy.
Rozróżniamy 3 rodzaje usytuowań sznura:
Sznur noszony spod ramienia
Sznur noszony z ramienia
Sznur noszony z szyi
Pośród stosowanych barw, rozróżniamy:
Szary, brązowy, zielony, granatowy, biało-granatowy, czerwony, srebrny, złoty, skórzany, fioletowy
Przy splocie sznura, możemy dodatkowo wyróżnić sznur poczwórnie pleciony.
Zależnie od funkcji, do noszonego sznura wymagane może być stosowanie węzłów/suwaków odpowiedniej barwy.
Odpowiednio zastosowana kombinacja powyższych oznaczeń odpowiada za reprezentacje 61 funkcji występujących w ZHP, z których oznaczenie dla każdej jest precyzyjnie opisane w załączonym regulaminie na dole strony. Spośród wszystkich obowiązujących funkcji, poniżej wyróżnione zostały oznaczenia tych, których obecność objawiać się będzie najczęściej dla harcerza rozpoczynającego swoją harcerską drogę, i z którymi winien się obowiązkowo zapoznać.
- Drużynowy – granatowy sznur noszony spod ramienia
- Przyboczny – zielony sznur noszony spod ramienia
- Zastępowy – brązowy sznur noszony spod ramienia
- Komendant szczepu – granatowy sznur, poczwórnie pleciony noszony z ramienia
- Komendant hufca – srebrny sznur, poczwórnie pleciony noszony z ramienia
Aktualny regulamin mundurowy ZHP (Dostępny dla osób posiadających konto w domenie ZHP)
